Sự khác biệt giữa Tết Trung Quốc và Tết Việt Nam

Tết người Việt hay Tết người Trung có trước? Cho đến nay thực sự đây vẫn luôn là câu hỏi gây tranh cãi chưa có lời giải đáp. Thực tế, Tết của Việt Nam không phải du nhập Trung Hoa nhưng trải qua 1000 năm Bắc Thuộc, văn hóa Việt cũng chịu ảnh hưởng ít nhiều từ người anh em hàng xóm này. 

Đối với cả Việt Nam và Trung Quốc Tết cổ truyền đều là một trong những ngày lễ có ý nghĩa quan trọng nhất trong năm. Nó đánh dấu sự kết thúc trong năm cũ và chào đón năm mới cùng những điều tốt đẹp nhất. Đây cũng là dịp mọi người trở về quê hương, sum vầy cùng gia đình, bạn bè và những người thân sau một năm học tập, làm việc mệt mỏi. 

Trong những ngày này, mọi người đều thể hiện sự quan tâm, tha thứ cho lỗi lầm trong năm cũ và dành lời chúc yêu thương nhất cho mọi người. 

Ngày Tết cũng là dịp người dân hai nước có sự chi tiêu nhiều nhất trong năm. Thống kê chi tiêu tại các nước khu vực Á Đông trong dịp Tết luôn đạt ngưỡng cao nhất tương tự trong dịp Giáng Sinh và Tết Dương lịch ở các nước phương Tây. 

Những đứa trẻ trong các ngày này có lẽ háo hức, vui mừng hơn cả bởi được nhận những phong bao lì xì đỏ cùng lời chúc tốt đẹp.

Bên cạnh đó, màu đỏ là màu sắc tượng trưng cho sự sung túc và may mắn cho các nước Á Đông. Vậy nên, trong ngày Tết mỗi gia đình hai nước đều trang trí nhà cửa bằng những vật dụng màu đỏ như đèn lồng đỏ, tranh câu đối đỏ,... để hy vọng cho một năm mới nhiều tài lộc và sức khỏe. 

Thời khắc có ý nghĩa quan trọng nhất của hai quốc gia này chính là khoảnh khắc đêm giao thừa và sáng mùng 1 Tết, khi mọi thành viên trong gia đình quây quần sum vầy dâng cúng cho bàn thờ gia tiên mâm cơm thịnh soạn một cách thành kính nhất. 

Tết ở Trung Hoa và Việt Nam lại có những nét khác biệt rất riêng bởi mỗi quốc gia đều có những đặc trưng văn hóa nhất định của mình. 

Tết Nguyên Đán là tên gọi ngày Tết ở Việt Nam thì Tết Xuân Tiết mới là tên ngày Tết của Trung Hoa. Cùng dùng chung cuốn lịch âm (bộ lịch dựa theo chu kỳ tuần trăng) nhưng hai quốc gia này có sự khác biệt rõ rệt về thời gian ăn Tết. 

Nước ta bắt đầu vui Tết từ ngày tiễn ông Công, ông Táo (tức ngày 23 tháng Chạp) đến ngày mùng 7 tháng Giêng trong khoảng 15 ngày. Trong khi đó, người Trung Quốc lại có cái Tết rất dài trong khoảng 40 ngày từ mùng 8 tháng Chạp đến 15 tháng Giêng. 

Theo truyền thuyết Trung Hoa, từ thuở con người chưa biết đến Tết là gì, mỗi dịp đầu năm mới họ đều bị con Niên thú quái vật tấn công, ra sức quấy phá; yêu quái phá hoại hoa cỏ mùa màng, bắt và ăn thịt nhiều loại gia súc thậm chí là cả những đứa trẻ con trong làng… Để chúng bớt phá hoại, quậy phá người dân trong làng thường để đồ ăn trước cổng nhà để hi vọng quái vật và yêu quái được ăn no nê sẽ bớt hoành hoành. 

Nhưng điều đó, không hề có tác dụng gì… Cho đến một ngày, khi người dân trong làng chứng kiến con Niên thú đó sợ hãi và chạy trốn trước đứa trẻ mặc đồ đỏ.

Họ hiểu rằng, màu đỏ chính là màu con quái vật hung dữ này khiếp sợ. Kể từ đó, trong ngày đầu năm mới những thứ màu đỏ như lồng đèn đỏ, giấy pháo đỏ, dán giấy đỏ và mặc đồ đỏ… đều được họ lựa chọn để trang trí.

Tết của dân tộc Việt thì chân thực và đơn giản hơn. Đây là dịp để mọi người ăn mừng cho mùa thu hoạch trước và chào đón mùa cây trồng mới bội thu. Xuất phát từ “sự vui mừng hạnh phúc khi một mùa lúa bội thu được thu hoạch sau một năm vất vả gieo trồng và mừng mùa vụ mới”. Tết là dịp để mọi người nghỉ ngơi, cùng trở về nhà đoàn tụ gia đình, người thân và dành cho nhau những lời chúc tốt đẹp nhất cho năm mới vạn sự như ý. 

Người Việt Nam ta có rất nhiều phong tục chứa nét văn hóa đặc sắc rất riêng như: tiễn ông Công ông Táo về chầu Trời (23 tháng Chạp). Tiếp sau đó là những ngày gói bánh tét ở miền Nam và bánh chưng ở miền Bắc, ra mộ thắp hương cho gia tiên, chuẩn bị mâm ngũ quả, thắp hương trên bàn thờ gia tiên, xông đất, hái lộc, xin chữ đầu năm… 

Và đặc biệt đi lễ chùa đầu năm được coi là một trong những nét đẹp văn hóa tâm linh người Việt. Đầu năm, mọi người thường đi chùa để cầu mong cho một năm mới hạnh phúc, may mắn đồng thời điều đó còn thể hiện tấm lòng thành kính của bản thân với Đức Phật, Tổ tiên. 

Ở Trung Quốc, họ có phong tục treo hoặc dán chữ “phúc” ngược có nghĩa là “phúc đáo” trước các khu vực của cửa nhà. Bởi trong phát âm tiếng Trung “Phúc đáo” mang nghĩa là “Phúc đến” để cầu chúc năm mới nhiều tài lộc và hạnh phúc. Họ còn tổ chức múa lân, múa sư tử, đốt pháo tạo nên bầu không khí náo nhiệt, rộn ràng. 

Tương tự như Việt Nam, trước khi đón Tết những gia đình người Hoa đều lau dọn mọi ngóc ngách trong nhà cửa, điều đó đồng nghĩa xua đuổi mọi điều cũ kỹ, xui xẻo để sẵn sàng cho sự khởi đầu trong năm mới hanh thông. 

Bộ ba “Đào - Mai - Quất” là nhóm cây cảnh người Việt rất thích trưng bày trong những ngày Tết, trong khi đó người Trung Quốc lại ưa chuộng bộ tứ “

“Mơ – Thủy Tiên – Quất – Cà tím”.

Bánh Chưng, Bánh Tét, mứt, củ hành, giò lụa… là những ăn quen thuộc trong ngày Tết của người Việt Nam rồi tùy theo từng vùng miền còn có rất nhiều món ăn khác nhau như: thịt kho hột vịt, canh khổ qua, thịt đông hay món canh măng khô luôn có trong thực đơn món ăn ngày Tết người miền Bắc.

Đất nước Trung Hoa vốn được biết đến là quốc gia có nền ẩm thực phong phú thực đơn trong ngày Tết của họ cũng rất đa dạng. Nào là bánh củ cải, sủi cảo, thịt lợn xào chua chọt, bánh khoai môn… cùng với đó là những ý nghĩa rất riêng. 

Tết cổ truyền ở Trung Quốc và Việt Nam có những nét khá giống nhau. Cùng với đó là những nét văn hóa riêng cho phù hợp thuần phong mỹ tục, hướng đến những điều tốt đẹp nhất của từng đất nước. 

Và một điều rất đặc biệt, năm 2030 và 2053 Việt Nam sẽ đón Tết trước Trung Quốc 1 ngày bởi cách tính lịch và làm tròn lịch của cả hai quốc gia này. Hy vọng rằng bài viết giúp bạn có thêm kiến thức thú vị khi khám phá ngày Tết cổ truyền của hai quốc gia này.